رنگ پوست به وسیله رنگدانه ملانین فراهم میشود. رنگدانه ملانین بعنوان یک پلیمر مخلوط تعریف شده است. این ماده عملکرد خویش را به شکلی روی سطح بالای پوست نشان میدهد. در بسیاری از اشخاص سالم، رنگدانه ملانین بطور مساوی توزیع میشود . با عوامل گوناگون، این تعادل انتشار مختل میشود. به دلیل اختلال در توزیع رنگدانه‌ها ممکن است لکه های پوستی، کک و مک، خال و لکه‌های مرتبط با سن ایجاد شود. لکه‌های پوستی که ممکن است در پی عوامل گوناگون ایجاد شوند. ملاسما یکی از رایج‌ترین دلایل ایجاد لک صورت است و اغلب در خانم‌های مراجعه کننده برای درمان لک صورت دیده میشود که یک لک اکتسابی قهوه‌ای رنگ است که بصورت آهسته بوجود می‌آید .
به علت این که این لک‌ها بیش‌تر در زنان باردار ظاهر میشود یا عود میکند، به لک‌های حاملگی شهرت دارد، ولی میتواند در خانم‌های مجرد و به ندرت در مردان هم دیده شود. این لک‌ها بیش‌تر در انواع، پیشانی و چانه دیده میشود و در اشخاص سبزه مشخص است.
تیرگی یا لک پوست معمولاً بعد از زایمان ناپدید میشود ، ولی ممکن است برای ماهها یا سالها باقی بماند. این نوع لک صورت ممکن است بدون علت مشخص یا بصورت خانوادگی، مخصوصا در افرادی که حتی در تماس با نور افتاب خفیف تیره میشوند, دیده شود.
برخی خانم‌ها متوجه میشوند که درست پیش از قاعدگی، لک‌ها واضح‌تر میشود. ملاسما یا لک حاملگی بطور شایع در خانم‌هایی که قرص ضد بارداری استفاده میکنند ، دیده میشود که در تماس با نور آشکارتر میشود .
این خانم‌ها زمانی که باردار شوند، همین لک را پیدا میکنند. زمان زیادی طول می‌کشد تا بعد از قطع قرص ضد بارداری، این لک بر طرف شود و یا امکان دارد که هیچوقت بطور کامل برطرف نشود.
علت لک صورت
● کک مک یا فرکل (FRECKLE):
از عواملی که در بروز این بیماری دخیل هستند می‌توان به عوامل ژنتیکی، عوامل محیطی و عوامل هورمونی اشاره نمود . یکی از مهمترین عوامل بروز کک ومک، عوامل محیطی مثل در معرض نور آفتاب قرار گرفتن بدون پوشش محافظ می‌باشد . این امر باعث تشدید این نوع لک‌ها میشود. در خانم‌های باردار یا افراد در سن بلوغ، عوامل هورمونی باعث پیدایش این نوع لک‌های پوستی میشود که این اشخاص شاهد افزایش در لکه‌ها هستند. در بعضی موارد تنش‌های عصبی و استرس هم سبب پیدایش کک و مک در اشخاص مستعد میشود.
● لک‌های پیری:
بروز لکه‌های پیری ربطی به بالا رفتن سن ندارد، بلکه به قرار گرفتن در معرض نور آفتاب مربوط میشود .
لکه‌های پیری، کک و مک‌های ناشی از نور آفتاب هستند، و تماماً بر پشت دست دیده میشوند. در افردی که زیاد در معرض نور خورشید قرار می‌گیرند، این لکه‌ها بر روی صورت هم پیدا میشوند. وجود این لکه‌ها در اشخاص مسن، عادی است، ولی در اثر تماس زیاد با آفتاب، ممکن است در اواخر دهه‌های سوم، چهارم و پنجم زندگی هم بروز کنند.
حتی کم قرار گرفتن در معرض آفتاب، هم سبب ایجاد لکه‌های پیری میشوند. نور خورشید دارای پرتوهای فرا بنفش است که سبب برنزگی و سوختگی پوست میشود .
با بالا رفتن سن، این برنزه شدن، رسوب بیش از حد رنگدانه‌ها را در پوست موجب می‌گردد. این لکه‌ها را لکه‌های کبدی و لکه‌های خورشیدی هم می‌نامند.
● کمبود کدام ویتامین باعث لک صورت میشود؟
این لک‌ها در اثر کمبود ویتامین B12 اتفاق افتاده و در نژادهای با پوست تیره رایج‌تر است. این لک‌ها ظاهر لکه لکه دارند.
در اثر کمبود ویتامین A این لک‌ها گسترده بوده و همراه با برجستگی‌های مثل پوست مرغ ظاهر میشود . همچنین در کمبود اسید فولیک، کمبود اسید اسکوربیک( ویتامین سی ) و در انواع کم خونی‌ها هم لک‌های مشابه دیده میشود .
● لک در اثر مصرف بعضی داروها :
بیماری‌ها و داروهایی خاص هم میتواند عاملی باشد برای ایجاد لک‌های پوستی. استفاده برخی داروها میتواند باعث پیدایش لک‌های پوستی شود و این لک‌ها که اغلب در پوست صورت وجود دارد، با نور خورشید پررنگ‌تر و بیش‌تر خواهد گردید. با قطع دارو اما این لک‌ها تا حد زیادی بهبود می‌یابد و حتی ممکن است کمرنگ تر و محو شود.
مصرف برخی داروها مانند کلرپرومازین، دی پنیسیلامین، هیدانتوئین، داروهای ضد مالاریا و داروهای ضد سرطان سبب لک صورت میشود. استفاده طولانی مدت قرص ماینوسیکلین در درمان جوش و غرور جوانی، سبب تیرگی پوست در نواحی جوش‌های ملتهب و قرمز میشود .
● لک ناشی از التهاب پوست:
این نوع لک بعد از التهاب‌های پوستی در اثر بیماری‌هایی مانند لیکن پلان ( بیماری التهابی پوست و دهان)، لوپوس اریتماتویا (بیماری التهابی بافت همبند پوست)، پس از سوختگی پوست در اثر آفتاب سوختگی یا سوختگی خفیف با عوامل دیگر، جوش غرور جوانی دست کاری شده، ساییدن پوست برای از بین بردن اسکار (جای زخم) و فرو رفتگی پوست در همان محل به وجود می‌آید.
این لک‌ها در نژادهای تیره و اشخاص سبزه شایع‌تر است و بیش‌تر در نواحی باز بدن مانند صورت رخ میدهد. همچنین ضربه به پوست، محکم کشیدن کیسه و لیف زبر در حمام یا مالش پوست ران‌ها روی یکدیگر هنگام راه رفتن در اشخاص چاق، میتواند سبب ایجاد لک در همان محل شود.
● لک ناشی از بیماری‌ها:
لک در اثر بیماری‌هایی مانند آسم، نارسایی کبدی و کلیوی که در حین حملات آسماتیک، تیرگی منتشر پوست برای سه تا چهار روز ممکن است وجود داشته باشد.
همچنین در روماتیسم و نارسایی کلیه و سیروز کبدی و برخی بیماری‌های دیگر تیرگی گسترده‌ی پوست دیده میشود .
● لک هایی با علل متفرقه:
دیگر دلایل ایجاد لک‌های تیره‌ی پوست حاوی ملانیسم یا لک ارثی منتشر بدن؛ لک اطراف دهان؛ لک اطراف چشم و لک در ناحیه پیشانی، لک روی گونه، لک روی بینی و لک‌های کوچک قهوه‌ای در نقاط گوناگون بدن است که میتواند همراه یا بدون علائم دیگر باشند.
👈 عطرها و ادکلن‌هایی که دارای متوکسی پورالن و برگاموت هستند، درصورتی که بعد از استعمال روی پوست در معرض نور آفتاب قرار گیرند، سبب لک‌های تیره در پشت گوش، گردن و صورت میشوند.
👈 لک‌های شغلی هم در اثر تماس با ترکیبات دارای تار مثل آسفالت و روغن های معدنی، و تماس با نور افتاب بوجود می‌آیند.
دلایل زیاد دیگری هم در ایجاد لک روی صورت و بدن موثرند که به علت نادر بودن، یادآوری آن ها ضروری نیست، ولی حتماً بایستی به وسیله پزشک در درهنگام مراجعه مد نظر قرار گیرد.
* در یک تقسیم بندی کلی، کک و مک، لک‌های دوران بارداری و لک‌های ناشی از آفتاب و افزایش سن انواع گوناگون لک‌های پوستی را تشکیل میدهد که هر یک هم به روش خاص خود درمان میشود .
آفتاب این لک‌ها را پررنگ‌تر میکند، به همین علت استفاده از کرم ضدآفتاب، پایه و اساس شیوه‌های درمانی لک‌های پوستی است.
شیوه‌های درمان قطعی لک صورت
شیوه‌های درمان قطعی لک صورت به عمق لکه‌ها و ناحیه‌ای که با آن‌ها پوشیده شده‌اند بستگی دارد. روش‌هایی که در حالت عادی برای درمان قطعی لک صورت انجام میشود، حاوی شیوه‌های لیزر درمانی، لایه برداری شیمیایی و میکرو درم آبریژن است.
استفاده از داروهای ضدلک و کرم‌های لایه بردار هم با تجویز پزشک میتواند در درمان این لک‌ها مؤثر باشد. اما، در صورتی که دارو مؤثر نباشد لایه برداری و لیزر میتواند بطور نسبی و نه بطور کامل و صد در صد، لک ها را کم رنگ یا محو کند. احتمال برگشت لک‌های پوستی زیاد است، ولی درصورتی که شخص به خوبی از ضدآفتاب‌ها استفاده کند و مراقبت های لازم را انجام دهد، احتمال بازگشت این لک ها بسیار کاهش می یابد.
لک‌های تیره‌ی پوست، همان طوری که گفته گردید، دلایل مختلفی دارند که بایستی پس از بررسی علمی علت، معاینه‌ی دقیق و گرفتن شرح حال از بیمار، و برخی مواقع بعد از انجام آزمایشات و حتی تکه برداری از پوست، درمان شوند.
گاهی اشخاص غیرمتخصص یا آرایشگاه‌ها، برای درمان لک صورت، یک یا چند نوع کرم ضد لک را بدون توجه به علت آن تجویز میکنند. برخی از این داروها تحت عنوان داروهای گیاهی، امکان دارد دارای ترکیباتی باشند که در طولانی مدت برای پوست وضعیتی به وجود می‌آورند که حتی به وسیله متخصصین پوست هم غیر قابل درمان شوند.
شیوه‌های متعددی برای درمان لک صورت وجود دارد که پزشک بعد از بررسی‌های اولیه، از آن ها استفاده میکند .
استفاده از داروهای موضعی مانند هیدروکسین، تره سنیونین، اسیدهای آلفا هیدروکسی، اسید کوجیک، اسید آزلاتیک و کراترکسی ها مانند اسید ساسبک، اسید لاکتیک؛ و هم شیوه های درمانی مثل پلیگیک های شیمیایی مانند TCA، فنول، محلول جستر و پا ارم بریزن، کوتر کرایو؛ و به کارگیری لیزرهای اربیوم یاک، لیزر CO۲ و لیزر روبی مواردی هستند که پزشک باتوجه به شرایط بیمار، نوع لک و علت آن، برای درمان از آن ها استفاده میکند.
در سایت www.TeleVisit24.com تنها با وارد کردن نام و نام خانوادگى و شماره موبایل و ثبت نام در سامانه تله ویزیت، بلافاصله و حداکثر طى مدت ٢٤ ساعت پاسخ خود را از بهترین پزشکان متخصص دریافت کنید.