دیدن درد کشیدن نوزادان و کودکان نوپا قلب آدمی را به درد میآورد. وقتی بچهها هنوز بسیار کوچکند و قادر به بیان مشکلات خود نیستند دانستن این موضوع که درد کودک موضوعی جدی است یا خیر، دشوار است.
درد میتواند نشانۀ یک بیماری جدی در کودک باشد، بنابراین سعی در فهم علت درد کودک اهمیت دارد.
در مورد نوزادان، نشانۀ معمول درد این است که آنان گریه میکنند و این گریه شدیدتر از آن است که بتوان تفسیرش کرد. گریه کردن در نوزادان به دلایل متعددی صورت میگیرد و بنابراین والدین باید راهکاری برای دنبال کردن موضوع داشته باشند تا بفهمند که گریۀ بچه بر اثر درد است یا به دلیل ناراحتی دیگری صورت میگیرد.
در مورد کودکان نوپا تشخیص درد سادهتر است. کودکان خردسال ممکن است از "درد شکم" یا "سردرد" شاکی باشند و نیز ممکن است والدین به ایدهای در مورد علت درد در کودک برسند.
درد شکم
کودکان نوپا اغلب از درد شکم شکوه میکنند. این درد ممکن است با مشخصات دیگری نظیر موارد فهرست زیر همراه باشد:
• تهوع
• استفراغ
• اسهال
• یبوست
• پریدگی رنگ صورت
• بیدار شدن در طول شب
وقتی درد شکم در مرکز شکم و در اطراف ناف متمرکز باشد و با دیگر علایم همراه نباشد، درد شکم غیر خاص (همچنین درد شکم عملکردی) نامیده میشود و به طور معمول مشکلی جدی به شمار نمیرود. این مورد در این گروه از کودکان درد شایعی است و اگرچه ممکن است بچه تا حدودی دچار آشوب و دگرگونی شود، درد مزبور به سرعت رفع میشود یا دستکم آنقدر شدید نیست که در جریان بازی کردن بچه اختلال ایجاد کند.
دیگر علت ایجاد درد شـکم در کودکان یبوست است. حتی اگر به نظر شما اینطور میرسد که بچه منظماً به توالت میرود، این امکان وجود دارد که رودۀ بچه به طور کامل تخلیه نشود. بنابراین والدین باید پس از توالت کردن بچه موضوع را بررسی کنند.
درست همان گونه که بروز یک عفونت ویروسی در کودکان میتواند باعث بزرگ شدن غدد در ناحیۀ گردن شود، امکان بزرگ شدن غدد لنفاوی در اطراف بخش خارجی رودۀ آنها نیز وجود دارد. این اختلال ادنیت مزانتریک نامیده میشود و می‌توانند سبب بروز درد شکم در کودکان شود. درمان خاصی برای این وضعیت وجود ندارد. اختلال مزبور با غلبۀ کودک بر عفونت بهبود پیدا میکند. برای تسکین و تخفیف درد بچه میتوان از پاراستامول یا استامینوفن استفاده کرد.
اگر بچه دچار رنگ پریدگی همراه دورههای تکرار شوندۀ درد شکم است و نیز اسهال یا استفراغ دارد، وی ممکن است دچار میگرن شکمی شده باشد.
درد شکمی که پس از خوردن غذاهای حاوی گلوتن مثل نان بروز میکند، ممکن است نشان دهندۀ بیماری سلیاک باشد که ناشی از عدم تحمل نسبت به گلوتن است. تشخیص از طریق گرفتن نمونۀ مدفوع انجام میشود اما تستهای خون نیز می‌توانند قویاً وجود بیماری را نشان دهند.
درد کودکان نوپا در قسمت پایین شکم که همراه با تکرر ادرار یا احساس درد در هنگام ادرار کردن بروز میکند (و در پزشکی دیسیوریا نامیده میشود) میتواند نشانهای از عفونت دستگاه ادراری باشد. یک تست ادرار این موضوع را تأیید کرده و درمان شامل تجویز آنتیبیوتیک است.
درد ناحیۀ شکم به علت وضعیتهای جراحی مثل موارد مندرج در زیر اغلب اوقات با استفراغ همراه است:
• گرفتگی عضلانی
• انسداد روده
• فتق اینگوینال خفقانی
• آپاندیسیت
در صورتی که در نوزاد یا نوباوه درد شکم به همراه هر یک از موارد زیر باشد، بچه را باید به پزشک ارجاع داد:
• استفراغ، به ویژه اگر استفراغ با مایع صفرای همراه باشد (استفراغ دارای رنگ سبز روشن)
• دردی که مرکز آن در ناحیۀ شکم قرار ندارد
• وجود تودۀ قابل لمس در ناحیۀ شکم
• مدفوعی که شبیه به ژله قرمز روان به نظر میرسد
• اگر بچه دچار کاهش وزن شده باشد
• اگر بچه مدام دفع مدفوع کند یا در هنگام ادرار کردن از درد شاکی باشد
• اگر بچه دچار درد شدید در ناحیۀ شکم باشد که برای مثال با افتادن اتومبیل در دستانداز تشدید میشود - در اینجا امکان ابتلا به پریتونیت مطرح است
• اگر والدین نسبت به ناخوش بودن بچه نگران باشند
بیماران عزیز می‌توانند از طریق اپلیکیشن تله ویزیت - TeleVisit، به ارتباط مستقیم با متخصصین بپردازند و بصورت مجازی سوالات خود را از پزشک متخصص کودکان بپرسند و راهکارهای درمانی را از پزشک مورد نظر خود دریافت نمایند.
تله ویزیت - TeleVisit انجام کلیه فرآیندهای پزشکی با شرایط وجود فاصله جغرافیایی بین پزشک و بیمار، را فراهم می کند.
نوزادان و کودکان نوپا نیز دچار سردرد میشوند و سردرد میتواند یکی از علل جـدی بروز درد در نوزادان و نوباوگان باشد. وقتی بچه دچار سردرد میشود، همیشه این نگرانی وجود دارد که یک عامل فشار در مغز علت بروز سردرد باشد.
وضعیتهایی که می‌توانند در نوزادان و کودکان نوپا سردرد ایجاد کنند عبارتند از:
• تومورهای مغزی
اغلب اوقات سردرد صبحها شدیدتر است و ممکن است با استفراغ همراه باشد. تشخیص اغلب اوقات با استفاده از CT اسکن یا MRI امکان‌پذیر است.
• هیدروسفالوس
این بیماری در عین حال به عنوان جمع شـدن آب در مغز شناخته میشود. کودکان ممکن است در کانالها یا مجاری نرمال که مایع اطراف مغز از طریق آنها تخلیه میشود دچار انسداد باشند. در این مورد نشانههای دیگری هم هست و تشخیص با استفاده از CT اسکن یا MRI انجام میشود.
• عفونتهایی مثل مننژیت
کودکان دچار مننژیت مریض به نظر میرسند و اگر سن آنها بیشتر از 18 ماه باشد، اغلب اوقات دچار خشکی گردن میشوند. تشخیص از طریق نمونهگیری در ناحیۀ کمر انجام میگیرد.
• سردرد میگرنی
این نوع سردرد ممکن است در کودکان خردسال ایجاد شود. سردردهای مزبور سردردهای یک طرفه هستند و اغلب با پریدگی رنگ چهره، تهوع و استفراغ همراهند. پزشک معمولاً مایل است تا پیش از تأیید تشخیص ابتلا به میگرن در کودکان دیگر علل منجر به سردرد را از تشخیص خارج کند و بنابراین احتمالاً به این منظور از تستهای تصویربرداری مثل CT اسکن یا MRI استفاده میکند.
گاهی از اوقات دانستن اینکه نوزاد یا کودک نوپا درد سردرد است کار مشکلی است.
در صورتی که سردرد در نوزاد یا بچۀ نوپا همراه هر یک از علایم زیر باشد بچه باید به دکتر ارجاع داده شود:
• بچه به ویژه در اوقات صبح دچار استفراغ میشود
• بچه در هنگام ایستادن روی پاهایش تعادل ندارد
• بچه دیگر در انجام وظایفی که پیشتر به خوبی از عهدۀ آنها برمی‌آمد خوب عمل نمیکند
• بچه ناخوش به نظر میرسد
• بچه دچار خشکی گردن شده است
• بچه در هنگام بیداری خوابآلود و کمتر از میزان نرمال هشیار است
• والدین نگران بیمار بودن بچه هستند
درد سر و گردن
کودکان اغلب از دردهای زیر شاکی هستند:
• سردرد
• گلو درد
درد در ناحیۀ گردن ممکن است بر اثر بزرگ شدن غدد لنفاوی در ناحیۀ گردن باشد.
در صورتی که درد سر و گردن در بچه با هر یک از علایم زیر همراه باشد بچه را به دکتر ارجاع دهید:
• تب و خشکی گردن
• سردرد
• در صورتی که والدین نگران بچه باشند
درد پا
کودکان نوپا اغلب در طول شب با شکایت از درد پا از خواب بیدار میشوند. بچه ممکن است کاملاً پریشانحال باشد. ماساژ در این موارد اغلب کمک کننده است. اگر صبح روز بعد کودک به آسانی راه میرود و شکوهای از بابت درد پا ندارد یا لنگ نمیزند، درد مورد بحث احتمالاً مرتبط به دردهای رشد است.
دردهای رشد علیرغم نامی که بر خود دارد، به علت رشد بچه ایجاد نمیشود.
دردهای پا در بچه نوپا یا نوزاد که نیاز به مراقبت پزشکی دارند عبارتند از:
• استئومیلیت
پا در یک نقطۀ خاص دچار حالت افتادگی بیش از حد بوده و ممکن است بچه لنگ بزند و تب داشته باشد. علایم ایجاد شده در نوباوگان از بین نمیروند.
• لوسمی
این مورد ممکن است با درد استخوان همراه باشد. بچه احتمالاً علایم دیگری مثل رنگ پریدگی دارد یا به آسانی دچار کبودی اعضاء بدن میشود. این نوع درد در بچه ممکن است بیش از آنکه دچار دورههای قطع و وصل شود، پایدار باشد.
• بیماری پِرت
این نوعی بیماری است که در آن سر گرد استخوان فمور تخت میشود. بچه ممکن است علیرغم آنکه شکایت چندانی از درد ندارد، دچار حالت لنگیدن باشد.
• شکستگی
والدین باید همیشه آگاه باشند که برخی ضربات سبب ایجاد شکستگی میشوند. این نوع درد در نوزاد یا نوباوه معمولاً با فقدان توانایی حرکت کردن، حساسیت نسبت به لمس و احساس درد شدید در هنگام حرکت همراه است.
در صورتی که درد در کودک با هر یک از موارد زیر همراه باشد بچه را به دکتر ارجاع دهید:
• لنگیدن
• تب
• رنگ پریدگی یا بروز کبودی به سادگی
• در صورتی که بچه سخت خسته و بیحال باشد
• در صورتی که ورمی در مفاصل دیده شود
• در صورتی که والدین نگران سلامت بچه باشند
درد عضلات و مفاصل
کودکان خردسال ممکن است دچار درد مفاصل و عضلات شوند. برخی عفونت‌های ویروسی سبب ایجاد درد و کسالت در عضلات و مفاصل میشوند و می‌توانند یک ارتریت واکنشی (تورم مفاصل) ایجاد کنند. این بیماری معمولاً موقتی است و خود به خود از بین میرود. تنها درمان مورد نیاز در این مورد استفاده از ایبوپروفن برای کنترل درد و التهاب در بچه است.
در عین حال امکان ابتلاء کودکان خردسال به ارتریت مزمن وجود دارد. این نوع ارتریت زیر عنوان ارتریت کودکان ایدیوپاتیک شناخته میشود. ایدیوپاتیک به این معنی است که علت بیماری برای ما روشن نیست. برای تحت کنترل قرار دادن ارتریت چند نوع دارو در دسترس است و این داروها از بروز آسیب درازمدت مفاصل در کودکان پیشگیری میکنند. این احتمال وجود دارد که علیرغم وجود تورم در مفاصل و فعال بودن بیماری در بدن، کودک شکایت چندانی در مورد درد نداشته باشد.
ویژگیهای ارتریت کودکان ایدیوپاتیک شامل موارد زیر است:
• ورم مفاصل
مفاصل ممکن است در لمس گرم احساس شوند
• خشکی صبحگاهی
بچه ممکن است در هنگام صبح و تا زمان برطرف شدن خشکی مفاصل مثل پیرها راه برود
• بچه ممکن است در بالا رفتن از پلهها یا کارهایی که پیشتر به طور معمول از عهدۀ آنها برمی‌آمد ناتوان باشد
بچه در عین حال ممکن است در ناحیۀ مفصل دچار عفونت شود.
ارتریت عفونی (سپتیک)
این عفونت باعث میشود تا مفصل ورم کند و در حرکت بسیار دردناک باشد. در این وضعیت آنتیبیوتیک و در ابتدا به صورت داخل وریدی مورد نیاز است. در عین حال تمیز کردن مفصل از مایع عفونی با استفاده از جراحی مورد نیاز است. در ارتریت سپتیک، درد نوزاد یا نوباوه معمولاً با حرکت دادن مفاصل مشخص میگردد.
در عین حال اختلالات دوران کودکی دیگری شامل موارد فهرست زیر وجود دارند که می‌توانند سبب ایجاد درد شوند:
• پورپورای هنوخ شونلاین (HSP)
این اختلالی است که سبب بروز راش پوستی، درد و یا ورم، و درد شکم میشود و نیز ممکن است در آن خون در ادرار دیده شود
• بیماری کاوازاکی
بیماری کاوازاکی نوعی بیماری است که در آن کودکان به مدت 5 روز یا بیشتر دچار تب میشوند، ناخوشند و علایم دیگری مثل راش پوستی، بزرگ شدن گرههای لنفی، سرخی چشمها، سرخی و خشکی و ترک لبها و زبان، ورم انگشتان دست یا پا و در نهایت لایه برداشتن پوست در آنها مشاهده میشود
در صورتی که درد عضله و مفصل در بچه با هر یک از علایم زیر همراه باشد بچه را به دکتر ارجاع دهید:
• داغ یا متورم بودن مفصل
• دردناک بودن بیش از حد مفصل
• لنگ زدن
• دشواری برای بالا رفتن از راه پله برای بچه
• تب به مدت بیش از 5 روز
• راش
• در صورت نگرانی والدین از بابت سلامت بچه
امیدواریم که توانسته باشیم به این پرسش (درد در نوزادان و کودکان) پاسخ مناسب داده باشیم. همچنین می توانید سوالات خود را از متخصصین کودکان تله ویزیت بپرسید.
با واردشدن در سایت www.TeleVisit24.com تنها با وارد کردن نام و نام خانوادگى و شماره موبایل و ثبت نام در سامانه تله ویزیت، بلافاصله و حداکثر طى مدت ٢٤ ساعت پاسخ خود را از بهترین پزشکان متخصص دریافت کنید و دیگر نگران سلامت خود نباشید.