سلامت دهان و دندان برای سلامت عمومی ضروری است. لثه‌ها بافت‌های مستحکمی هستند که دندان‌ها را سر جای خود محکم نگه می‌دارند. رنگ لثه ممکن است طیفی از قرمز یا صورتی تا قهوه‌ای یا سیاه را شامل شود.
یکی از دلایل داشتن لثه های تیره رنگ، نوع تعادل طبیعی رنگ دانه های پوست در بدن شخص است. همان طور که رنگ پوست افراد مختلف است، رنگ لثه ها نیز می تواند به طور طبیعی مختلف باشد
تغییرات در رنگ لثه می تواند نشان دهنده مشکل اساسی درسلامت بدن باشد، پس فرد باید به پزشک مراجعه کند تا علت آن مشخص شود چرا که سیاه شدن لثه سلامت فرد را تهدید می کند. متاسفانه سیاهی لثه بسیار رایج است و نیاز به درمان دارند به همین منظور در این قسمت به بررسی علل و درمان سیاهی لثه می پردازیم.
علت سیاه شدن لثه
رنگ لثه‌ها ممکن است بنا به دلایلی از رنگ قرمز یا صورتی به رنگ سیاه یا قهوه‌ای تبدیل شود. در برخی موارد تغییر رنگ لثه طبیعی است، اما در بعضی موارد نشانه‌هایی از بیماری لثه مشاهده می‌شود که خطرناک بوده و حتما باید به دندانپزشک مراجعه کنید.
-
ملانین
بدن به شکل طبیعی ملانین تولید می‌کند، ماده‌ای که رنگ پوست، مو، و چشم‌ها را به آنها میبخشد. هر قدر میزان ملانین در بدن کسی بیشتر باشد، مو، پوست یا چشم‌های وی رنگ تیره‌تری خواهند داشت.
لثه سیاه یا قهوه‌ای تیره ممکن است به علت وجود ملانین زیاد در بدن شخص باشد. اگر لثه‌های کسی همیشه بسیار تیره رنگ بوده باشد آنگاه هیچ دلیلی برای نگرانی در این مورد وجود ندارد.
به هر حال اگر رنگ لثه در یک فاصله زمانی کوتاه تغییر کند یا اگر لکهای سیاه روی لثه‌ها ایجاد شده باشد، این موضوع احتمالاً ارتباطی به ملانین ندارد و می‌تواند نشان دهنده یک مشکل پزشکی باشد.
-
دخانیات
مصرف دخانیات می‌تواند باعث تغییر رنگ لثه‌ها شود. این وضعیت زیر عنوان ملانوسیس سیگاری‌ها (ملانوز سیگاری) شناخته می‌شود.
سلول‌هایی تخصصی در بدن به نام ملانوسیت، ملانین تولید می‌کنند. نیکوتین موجود در تنباکو می‌تواند باعث شود تا ملانوسیت‌ها به میزان بیش از حالت نرمال ملانین تولید کنند.
امکان سیاه یا قهوه‌ای شدن لثه‌ها بیشتر است. تغییر رنگ ممکن است به صورت لکه ظاهر شود یا بر کل داخل دهان تأثیر بگذارد. امکان آن وجود دارد که داخل گونه‌ها و لب پایینی نیز دچار تغییر رنگ شوند.
تحقیقات به وجود ارتباط میان ترک دخانیات و کاهش تغییر رنگ لثه پی برده‌اند. این یافته عنوانگر آن است که لکه‌های تیره‌تر روی لثه‌ها که ناشی از مصرف دخانیات باشد برگشت‌پذیر است.
-
دارو
مینوسایکلین برای درمان آکنه و برخی عفونت‌ها مثل کلامیدیا به کار می‌رود. یک عارضه جانبی ناشایع مینوسایکلین رنگدانه دادن یا تغییر رنگ است که برخی از اوقات ممکن است در دهان بروز کند.
مردم باید در مورد تغییر رنگ لثه بر اثر مصرف دارو با پزشک مشورت کنند، زیرا داروهای جایگزین برای این مورد در دسترس است.
-
تاتوی آمالگام
تاتوی آمالگام ممکن است در هر جایی از دهان ایجاد شود اما معمولاً در مجاورت دندان پر شده بروز می‌کند. این عارضه به شکل یک لکه سیاه، خاکستری یا آبی رنگ درون دهان به نظر می‌رسد.
آمالگام مخلوطی از فلزات است که برای پرکردن و تاج دندان به کار می‌رود. اگر ذرات مواد مورد اشاره تخریب شوند، این می‌تواند خود را زیر پوست لثه نشان دهد.
به طور معمول برای تاتوی آمالگام نیازی به درمان نیست زیرا این وضعیت هیچ مشکلی برای سلامت ایجاد نمی‌کند.
-
جینجیویت اولسراتیو نکروز دهنده حاد
جینجیویت اولسراتیو نکروز دهنده حاد یک عفونت لثه است که زیر عنوان دهان‌چاله نیز شناخته می‌شود. این بیماری باعث ایجاد تب، لثه دردناک، و بوی بد نفس می‌شود. اگر یک لایه از بافت مرده روی لثه‌ها جمع گردد یک عفونت می‌تواند سبب سیاه یا قهوه‌ای شدن لثه شود.
دهان‌چاله از رشد سریع باکتری‌ها در دهان و معمولاً بر اثر جینجیویت ایجاد می‌شود. باکتری‌ها ممکن است بر اثر فقر بهداشت دهان، استرس، فقدان خواب، یا رژیم غذایی ناسالم انباشته شوند.
علایم اولیه دهان‌چاله شامل خونریزی لثه، بدنفسی، افزایش میزان بزاق دهان، و احساس ناخوشی است. امکان بروز اولسر لثه در حاشیه دندان‌ها وجود دارد.
درمان این اختلال سر راست است. دندانپزشک دهان را تمیز کرده و ممکن است آنتی‌بیوتیک تجویز کند.
آب کشیدن دهان با دهانشویه طبی و تمیز نگه داشتن دندان‌ها و لثه‌ها از تکرار عفونت پیشگیری می‌کند.
-
بیماری ادیسون
بیماری ادیسون غدد ادرنال (غدد فوق کلیوی) را که طیفی از هورمونها را تولید می‌کنند، درگیر می‌کند. بیماری مزبور مانع تولید هورمون به میزان کافی از سوی غدد مورد اشاره می‌شود.
علایم اولیه شامل موارد زیر است:
• خستگی
• احساس بیش از حد تشنگی
• کاهش وزن غیر ارادی
• فقدان اشتها
• تضعیف عضلات
وقتی بیماری ادیسون تشدید می‌شود بیمار ممکن است دچار تیرگی لثه‌ها و لب‌ها شود. اصطلاح پزشکی برای این وضعیت بیش‌رنگدانگی است.
در کنار آسیب زدن به لب‌ها و لثه‌ها، بیماری ادیسون می‌تواند باعث ایجاد لکه‌های تیره پوستی در دیگر نقاط بدن شود. شایع‌ترین محل بروز این لکه‌ها روی زانوها، بند انگشتان، خطوط کف دست، و اطراف جای زخم است.
اغلب موارد بیماری ادیسون بر اثر وجود مشکلی در سیستم ایمنی ایجاد می‌شود. این مشکل باعث می‌شود تا بدن به غدد ادرنال حمل کرده و به آنها آسیب برساند.
در صورت عدم درمان بیماری ایسون می‌تواند به عوارض شدید منجر گردد. اگر میزان هورمون‌های فوق کلیوی بیش از حد افت کند این وضعیت می‌تواند به بحران ادرنال منجر شود.
علایم بحران ادرنال شامل دهیدراسیون شدید، تنفس سطحی و سریع، خوابآلودگی و پوست رنگ پریده و چسبناک است. بحران ادرنال یک موقعیت اورژانسی پزشکی محسوب می‌شود.
-
سندرم پیوتز - جگرز
سندرم پیوتز :
جگرز یک اختلال ژنتیکی است که می‌تواند ریسک ایجاد پولیپ یا سرطان را افزایش دهد.
یکی از اولین علایم این اختلال بروز کک و مک آبی تیره یا قهوه‌ای تیره است. این کک و مک‌ها ممکن است در دهان و همچنین روی پوست انگشتان دست و پا بروز کنند.
کک و مک‌های پیوتز :
جگرز به طور معمول در دوران کودکی ظاهر شده و با بالا رفتن سن ناپدید می‌شوند. یک علامت کلیدی دیگر در این مورد خونریزی و انسداد روده است که این مورد نیز معمولاً در دوران کودکی بروز می‌کند.
تست ژنتیک می‌تواند وجود سندرم پیوت:
جاگرز را در شخص نشان داد.
درمان لثه سیاه
درمان سیاه شدن لثه به علت زیربنایی بروز آن بستگی دارد. اختلالاتی مثل عفونت لثه یا بیماری ادیسون به طور معمول نیاز به دارودرمانی دارند.
امکان معکوس کردن روند تغییر رنگ لثه بر اثر مصرف دخانیات وجود دارد. مردم می‌توانند برای ترک دخانیات با پزشک مشورت کنند.
دندان‌پزشکان زیبایی می‌توانند سفید یا روشن کننده لثه را برای رفع مشکل تجویز کنند. به هر جهت، سفید کننده می‌تواند باعث آسیب دیدن لثه شود و باید صرفاً از سوی متخصص صاحب صلاحیت داده شود.
مردم می‌توانند از طریق مسواک زدن منظم، نخ کشیدن دندان به صورت روزانه و کاهش مصرف قند بهداشت دندان را در حد خوب حفظ کنند.
این روند باید با مراجعه منظم به دندانپزشک همراه باشد. حفظ بهداشت مناسب دندان بهترین راه برای سالم نگه داشتن دندان و لثه است.
مردم در عین حال باید برای نظافت لثه خود به طور منظم از یک مسواک نرم مویی استفاده کنند.
علل سیاه شدن لثه معمولاً قابل درمان است. اختلالات ژنتیکی اغلب طیفی از علایم را ایجاد می‌کنند که می‌توان به کمک دکتر یا دندانپزشک به تشخیص آنها پرداخت.
توجه به تغییرات رنگ لثه‌ها می‌تواند به فرد در پی بردن زودهنگام به هر مشکل سلامت و درمان آن کمک کند.