دیابت یا بیماری قند به قند خون بالای ۹۶ تا حدود ۱۱۲ میلی‌گرم در دسی لیتر گفته می‌شود. در این بیماری توانایی تولید هورمون انسولین در بدن از بین می‌رود یا بدن در برابر انسولین مقاوم شده و بنابراین انسولین تولیدی نمی‌تواند عملکرد طبیعی خود را انجام دهد. نقش اصلی انسولین پایین آوردن قند خون توسط سازوکارهای مختلف است. دیابت یک اختلال در سوخت و ساز(متابولیسم) بدن است در حالت طبیعی، غذا در معده تبدیل به گلوکز یا قند خون می‌شود.همانطور که میدانید قند از معده وارد جریان خون می‌شود. لوزالمعده (پانکراس) هورمون انسولین را ترشح می‌کند و این هورمون باعث می‌شود قند از جریان خون وارد سلول‌های بدن شود. در نتیجه مقدار قند خون در حد نرمال و متعادل باقی می‌ماند. ولی در بیماری دیابت، انسولین به میزان کافی در بدن وجود ندارد و یا انسولین موجود قادر نیست تا وظایف خود را به درستی انجام دهد،در نتیجه به علت وجود مقاومت در برابر آن، قند خون نمی‌تواند به طور موثری وارد سلول‌های بدن شود و مقدار آن بالا می‌رود.
انسولین هورمونی است که توسط سلول‌های “بتا” واقع در پانکراس ترشح می‌شود و وظیفه‌ی اصلی آن کاهش قند خون است. پانکراس نیز یکی از غدد دستگاه گوارش است که در پشت معده قرار دارد. بالا بودن قند خون در دراز مدت باعث بروز عوارضی در سیستم قلب و عروق، کلیه‌ها، چشم و سلسله ی اعصاب می‌گردد.
انواع دیابت
دیابت نوع یک
در این نوع از دیابت ٬ بدن انسولین تولید نمی‌کند. بعضی از مردم ممکن است این نوع دیابت را٬ دیابت وابسته به انسولین ، دیابت نوجوانی یا دیابت زودرس بنامند. افراد معمولا قبل از ۴۰ سالگی٬ اوایل دوره بزرگسالی و یا سالهای نوجوانی به دیابت نوع یک مبتلا می‌شوند. درصد شیوع دیابت نوع ۱ به هیچ وجه قابل مقایسه با دیابت نوع ۲ نیست. تقریبا ۱۰ ٪ از تمام موارد دیابت نوع ۱ است. بیماران مبتلا به دیابت نوع ۱ به تزریق انسولین برای بقیه عمر خود احتیاج دارند. آنها همچنین باید سطح گلوکز خون خود را با انجام آزمایشات منظم و پیروی از یک رژیم غذایی خاص در سطح مناسبی نگه دارند.
دیابت نوع دو
در این نوع از دیابت٬ بدن برای عملکرد مناسب٬ به اندازه کافی انسولین تولید نمی‌کند، یا سلولها در بدن به انسولین واکنش نشان نمی‌دهند (مقاومت به انسولین) حدود ۹۰٪ از همه موارد دیابت در سراسر جهان از این نوع است. برخی از مردم ممکن است بتوانند با کاهش وزن٬ پیروی از رژیم غذایی سالم٬ ورزش‌های مختلف و نظارت بر سطح قند خون خود٬ علائم دیابت نوع ۲ خود را کنترل کنند. با این حال ، دیابت نوع ۲ به طور معمول یک بیماری پیشرونده است (به تدریج بدتر می‌شود) و بیمار احتمالا در نهایت نیاز به دریافت انسولین خواهد داشت. افراد مبتلا به اضافه وزن و چاقی نسبت به افراد با وزن متناسب در معرض خطر بسیار بالاتری به ابتلا به دیابت نوع ۲ هستند. مخصوصا افرادی که مقدار زیادی چربی احشایی دارند، که به عنوان چاقی مرکزی، چربی شکم، و یا چاقی شکمی شناخته می‌شود، بیشتر در معرض خطر ابتلا به این نوع از دیابت هستند. داشتن اضافه وزن و چاقی٬ باعث آزادسازی مواد شیمیایی خاصی در بدن می شود که می تواند سیستم‌های قلبی عروقی و متابولیک بدن را بی‌ثبات کند. داشتن اضافه وزن، عدم فعالیت جسمانی و خوردن غذاهای ناسالم٬ همه و همه به خطر ابتلا به دیابت نوع ۲ کمک می‌کند. افرادی که یکی از بستگان نزدیک آنها ٬دیابت نوع ۲ داشته است، مردم خاورمیانه، آفریقا، یا تبار آسیای جنوبی نیز در معرض خطر بالاتری به ابتلا به این بیماری هستند. دیابت نوع ۲، مردانی را که سطح تستوسترون پایینی دارند بیشتر تهدید می‌کند.
دیابت حاملگی
این نوع از دیابت٬ روی زنان باردار تاثیر دارد. برخی از زنان دارای سطوح بسیار بالایی از گلوکز در خون خود هستند، و بدن آنها قادر به تولید انسولین کافی برای انتقال گلوکز به سلولها نیست، و در نتیجه به تدریج منجر به افزایش سطوح گلوکز می‌شود. اکثر بیماران مبتلا به دیابت حاملگی می‌توانند دیابت خود را با ورزش و رژیم غذایی کنترل کنند. بین ۱۰ ٪ تا ۲۰٪ از آنها نیاز به دریافت برخی از انواع داروهای کنترل کننده گلوکز خون دارند. دیابت حاملگی تشخیص داده نشده یا کنترل نشده می‌تواند خطر ابتلا به عوارض در طول زایمان را افزایش دهد. نوزاد ممکن است بزرگتر از حد طبیعی باشد.
علائم بیماری دیابت
برخی از علائم و نشانه‌های دیابت نوع ۱ و ۲ عبارتند از:
-
افزایش تشنگی
-
تکرر ادرار
-
گرسنگی شدید
-
کاهش وزن نامعلوم
-
وجود کتون در ادرار (کتون‌ها محصولات جانبی از تجزیه عضلات و چربی‌ها هستند و زمانی که انسولین به اندازه کافی موجود نیست، بروز می‌کنند)
-
خستگی
-
تحریک پذیری
-
تاری دید
-
زخم‌هایی که دیر التیام پیدا می‌کنند
دیابت نوع ۱ می‌تواند در هر سنی رخ دهد، هر چند که اغلب در دوران کودکی یا نوجوانی ظاهر می‌شود.
دیابت نوع ۲ که نوع شایع‌تر دیابت می‌باشد نیز می‌تواند در هر سنی بروز کند، هر چند که در افراد بالای ۴۰ سال رایج‌تر است.
عوارض دیابت
بیماری قلب و عروقی:
بیماری دیابت به طور چشمگیری خطر ابتلا به انواع مشکلات قلبی عروقی، از جمله بیماری عروق کرونر را با درد قفسه سینه (آنژینا)، حمله قلبی، سکته مغزی و باریک شدن شریان‌ها (آترواسکلروز) افزایش می‌دهد.اگر دچار دیابت هستید احتمال ابتلا به بیماری قلبی یا سکته مغزی را نیز دارید.
آسیب عصبی (نوروپاتی):
قند اضافی می‌تواند دیواره‌های عروق خونی کوچک (مویرگ‌ها) را تحریک کند. این موضوع می‌تواند باعث سوزش، بی حسی یا درد شود که معمولا در انگشتان دست یا پا شروع می‌شود و به تدریج گسترش می‌یابد. اندام سمت چپ بدن شما می‌تواند تمام احساس خود را از دست بدهد. آسیب اعصاب مربوط به هضم و گوارش می‌تواند باعث تهوع، استفراغ، اسهال یا یبوست شود و برای مردان، ممکن است منجر به اختلال نعوظ شود.
آسیب کلیه (نفروپاتی):
کلیه‌ها حاوی میلیون‌ها عدد خوشه خونی کوچک (گلومرولی) هستند که ضایعات را از خون شما فیلتر می‌کنند. دیابت می‌تواند به این سیستم فیلترینگ ظریف آسیب برساند. آسیب جدی می‌تواند منجر به نارسایی کلیه یا بیماری برگشت ناپذیر کلیه شود که ممکن است نیاز به دیالیز یا پیوند کلیه داشته باشید.
آسیب چشم (رتینوپاتی):
دیابت می‌تواند به عروق خونی شبکیه (رتینوپاتی دیابتی) آسیب برساند که به طور بالقوه‌ای منجر به کوری می‌شود. دیابت همچنین دیگر خطرات بینایی مانند آب مروارید و گلوکوم را افزایش می‌دهد.
آسیب پا:
آسیب عصبی در پا و یا فقر جریان خون به پاها، باعث افزایش خطر عوارض مختلف در پا می‌شود. درمان نشدن آسیب‌هایی همچون بریدگی‌ها و تاول‌ها می‌تواند عفونت‌های جدی را ایجاد کند که اغلب به ندرت بهبود می‌یابند. در نهایت این عفونت‌ها به قطع انگشتان و یا پا منجر می‌شود.
شرایط پوستی:
دیابت ممکن است شما را بیشتر در معرض مشکلات پوستی، از جمله عفونت‌های باکتری و قارچی قرار دهد.
اختلال شنوایی:
مشکلات شنوایی در افراد مبتلا به دیابت شایع‌تر است.
بیماری آلزایمر:
دیابت نوع ۲ ممکن است خطر ابتلا به زوال عقل را افزایش دهد، مانند بیماری آلزایمر.
اگر چه نظریه‌هایی مبنی بر بروز این اختلالات وجود دارد، اما هنوز هیچ نظریه‌ای ثابت نشده است.
افسردگی:
علائم افسردگی در افراد مبتلا به دیابت نوع ۱ و نوع ۲ معمول و رایج است.افسردگی می‌تواند بر مدیریت دیابت تأثیر بگذارد.
عوارض دیابت حاملگی
اکثر زنان مبتلا به دیابت بارداری، نوزادان سالمی را به دنیا می‌آورند. با این حال، کنترل و درمان نکردن سطح قند خون، می‌تواند برای شما و نوزاد شما مشکلاتی را ایجاد کند. عوارضی که در کودک شما ممکن است به علت دیابت حاملگی رخ دهد، عبارتند از:
رشد بیش از حد:
گلوکز اضافی می‌تواند از جفت عبور کند، در نتیجه لوزالمعده کودک انسولین بیشتری تولید می‌کند و این باعث می‌شود که کودک شما بیش از حد بزرگ شود (ماکروزومی).
نوزادان بسیار بزرگ به احتمال زیاد، با روش سزارین به دنیا می‌آیند.
قند خون پایین:
گاهی اوقات نوزادان مادران مبتلا به دیابت بارداری، دارای کمبود قند خون (هیپوگلیسمی) پس از تولد هستند، زیرا تولید انسولین خود نوزاد بالا است.
تغذیه سریع و گاهی اوقات تزریق گلوکز داخل وریدی، می‌تواند سطح قند خون نوزاد را به حالت طبیعی بازگرداند.
بروز دیابت نوع ۲ در زندگی:
نوزادان دارای مادران مبتلا به دیابت بارداری در معرض خطر ابتلا به چاقی و دیابت نوع ۲ قرار دارند.
مرگ:دیابت بارداری اگر درمان نشود، ممکن است به مرگ نوزاد قبل یا بعد از تولد منجر شود.
در نتیجه بروز دیابت حاملگی، عوارضی نیز شامل حال مادر می‌شود که شامل موارد زیر است:
پره اکلامپسی: این وضعیت با فشار خون بالا، پروتئین بیش از حد در ادرار و تورم در پاها مشخص می‌شود.
پره اکلامپسی می‌تواند به عواقب جدی و حتی تهدید کننده زندگی برای مادر و نوزاد منجر شود.
دیابت در بارداری بعدی: اگر در یک حاملگی دیابت بارداری داشته‌اید، بیشتر احتمال دارد که در حاملگی بعدی، دوباره آن را داشته باشید.