عفونت گوش یکی از شایع‌ترین نوع عفونت‌ها است که به دو صورت عفونت گوش میانی و عفونت گوش خارجی خود را نشان می‌دهد. عفونت گوش در میان کودکان به مراتب بیشتر از بزرگسالان است و شاید کامل نبودن سیستم ایمنی بدن، دلیل اصلی شایع بودن این عفونت در میان کودکان باشد.
بجز عوامل ویروسی و باکتریایی، علایم شایع دیگری نیز باعث ایجاد التهاب در گوش میانی و خارجی می‌شود که همراه با راههای پیشگیری و درمان، در ادامه مطلب به برخی از آنها اشاره می‌کنیم.
در سامانه تله ویزیت، بصورت آنلاین توسط
دکتر فاطمه نعمت اللهی ویزیت شوید. جهت تله ویزیت روی لینک زیر کلیک کنید.
التهاب گوش یا عفونت گوش که به نام اوتیت (Otitis) شناخته می‌شود، یکی از بیماری‌های شایع گوش است. در صورت درگیری گوش میانی، بیماری را التهاب گوش میانی و در صورت درگیری گوش خارجی، آن را التهاب گوش بیرونی می‌نامیم.
دستگاه شنوایی انسان از سه بخش گوش بیرونی، میانی و درونی تشکیل شده است.
گوش بیرونی یا خارجی که به چشم دیده می شود، شامل پرده گوش (صماخ)، مجرای گوش و لاله گوش است وارتعاشات اصوات را می گیرد و به پرده صماخ انتقال می دهد.گوش میانی شامل صندوق صماخ و استخوانچه های چکشی، سندانی و رکابی است و به واسطه این استخوان ها ارتعاشات اصوات را به گوش درونی منتقل می کند که از آنجا به وسیله عصب شنوایی به مغز منتقل خواهد شد.
گوش درونی یا داخلی در ارتباط با مغز واعصاب شنوایی است.
.1عفونت گوش خارجی
عفونت گوش خارجی در افراد شناگر و کارگرانی که در کارگاه هایی کار می کنند که دارای براده های منتشر در هوا هستند، شایع تر است. علت عفونت گوش می تواند باکتریایی، ویروسی و یا قارچی باشد.
از آنجا که عفونت گوش خارجی در افراد شناگر شایع است، به آن بیماری گوش شناگر هم می گویند.
علائم عفونت گوش خارجی
شامل احساس درد گوش و یا اطراف مجرای گوش، تب، احساس ناخوشی، التهاب غدد لنفاوی اطراف گوش و اختلال شنوایی به صورت خفیف و خارش و سوزش گوش است.
عفونت گوش میانی خطرناک تر از عفونت گوش بیرونی است، زیرا می تواند سبب پارگی پرده صماخ و کری گردد و یا اینکه عفونت حاصله به طرف گوش داخلی و مغز منتقل شود
افرادی که شنا می کنند و یا با وسیله ای مجرای گوش را تحریک می کنند، بیشتر در معرض خطر عفونت گوش خارجی هستند.
درمان عفونت گوش خارجی
برای درمان عفونت گوش خارجی باید فوری و تنها با مراجعه به پزشک اقدام نمود. درمان باید کامل و دقیقا طبق دستور انجام شود زیرا عفونت های گوش خارجی به ویژه عفونت های قارچی بسیار مقاوم بوده و استعداد برگشت پذیری بالایی دارند.
درمان بیشتر شامل قطره های با پایه الکلی و ترکیبات کلوتریمازول و ضد قارچی همچنین ترکیبات کورتنی و ضد التهابیست. اما مراقبت شدید برای جلوگیری از ورود آب یک اصل لازم الاجراست. مراجعه به شنوایی شناس برای تهیه قالب های ضد آب ویژه استحمام ، نرفتن استخر و حتی الامکان دوری از محیط های گرم و مرطوب کمک شایانی در روند بهبود فرد می کند. تاکید می شود درمان کامل تا پایان دوره تعیین شده توسط پزشک معالج ضروریست حتی اگر علایم عفونت کاملا بهبود یافته باشد.
به رغم اینکه فاصله پرده گوش با بخش غضروفی درگیر با عفونت حاد گوش خارجی بیش از یک سانتی متر است اما گاهی شدت عفونت گوش و گاهی مزمن شدن بیماری باعث درگیری پرده گوش شده و این درگیری باعث پارگی پرده نیز می شود. بدتر از آن امکان پیشرفت عفونت به گوش میانی است. بنابراین وقتی با علائمی مانند خارش شدید گوش ، درد گوش ، التهاب و قرمزی مجرا و لاله گوش ، احساس داغ بودن و گر گرفتن مجرای گوش و وجود مایع در گوش مواجه شدیم بهتر است در اسرع وقت با مراجعه به پزشک درصدد بهبود و درمان بیماری احتمالی عفونت گوش خارجی بر آییم. پزشک متخصص و شنوایی شناس با یک تاریخچه گیری مختصر و یا معاینه اتوسکپی می توانند به درگیری عفونی گوش خارجی پی ببرند
.2 عفونت گوش میانی
عفونت گوش میانی در نوزادان و کودکان بیشتر دیده می‌شود. این بیماری به‌دنبال عفونت ویروسی دستگاه تنفسی فوقانی بروز می‌کند. عفونت ویروسی دستگاه تنفسی فوقانی باعث اختلال عملکرد شیپور استاش می‌شود و عفونت از طریق شیپور استاش بطرف گوش میانی پیشرفت می‌کند و باعث ایجاد بیماری التهاب گوش میانی می‌گردد.
عفونت گوش میانی خطرناک تر از عفونت گوش بیرونی است، زیرا می تواند سبب پارگی پرده صماخ و کری گردد و یا اینکه عفونت حاصله به طرف گوش داخلی و مغز منتقل شود.
علائم عفونت گوش میانی
تب ولرز، درد شدید و ضرباندار در گوش به ویژه در شب ها، کاهش شنوایی و خروج ترشحات زرد یا متمایل به سیاه از گوش و پارگی پرده صماخ از علائم عفونت گوش میانی است.
عفونت گوش میانی می تواند از راه عفونت گلو به گوش راه یابد و یا از راه خون (در سرخک، مخملک، تیفوس و عفونت خون) و یا از طریق دستکاری مجرای گوش بیرونی توسط فرد رخ دهد.لذا در صورت عفونت گلو و سینوزیت هر چه سریع تر آنها را درمان کنید، زیرا عفونت های گلو و سینوس ها توسط شیپور استاش به گوش میانی رفته و سبب عفونت حاد یا مزمن گوش می شوند.
عفونت گوش میانی نیز می تواند منشأ باکتریایی، ویروسی و یا قارچی داشته باشد.
درمان عفونت گوش میانی
برخی از عفونت‌های گوش بدون مصرف آنتی بیوتیک درمان می‌شوند. درمان عفونت گوش در کودک بستگی به عوامل مختلفی مانند سن و شدت علائم دارد. درمان عفونت گوش میانی با روش‌های زیر امکان پذیر است:
1.روش صبر و انتظار
علائم عفونت گوش معمولا در طی چند روز اول بهبود پیدا کرده و اکثر عفونت‌ها در طی یک تا دو هفته بدون هیچ گونه درمان خاصی برطرف می‌شوند. پزشک ممکن است در شرایط زیر، روش صبر و انتظار را پیشنهاد کند:
-
کودکان ۶ تا ۲۳ ماه که کمتر از ۴۸ ساعت، درد خفیفی در یکی از گوش‌های خود داشته و دمای بدن آنها کمتر از ۳۹ درجه سانتی‌گراد است.
-
کودکان ۲۴ ماهه و بزرگتر که کمتر از ۴۸ ساعت، درد خفیفی در یک یا هر دو گوش خود داشته و دمای بدن آنها کمتر از ۳۹ درجه سانتی‌گراد است.
-
برخی از شواهد نشان می‌دهند که مصرف آنتی بیوتیک ممکن است برای برخی از عفونت‌های گوش در کودکان مفید باشد. با پزشک خود در مورد مزایا و عوارض جانبی مصرف آنتی بیوتیک مشورت کنید.
2. مدیریت درد
پزشک ممکن است روش‌های زیر را برای کاهش درد عفونت گوش به شما توصیه کند:
-
کمپرس گرم. قرار دادن یک حوله گرم و مرطوب بر روی گوش، می‌تواند به کاهش درد کمک کند.
-
مصرف دارو‌های ضد درد. پزشک ممکن است برای کاهش درد، استامینوفن یا ایبوپروفن را تجویز کند. دارو‌ها را مطابق با دستور پزشک مصرف کنید. برای دادن آسپرین به کودکان یا نوجوانان، احتیاط کنید. کودکان و نوجوانانی که مبتلا به آبله مرغان یا آنفولانزا بوده اند و در دوره نقاهت به سر می‌برند، نباید آسپرین مصرف کنند، زیرا مصرف آسپرین با بیماری سندرم ری در ارتباط است.
3. درمان عفونت گوش میانی با آنتی بیوتیک
پس از معاینات اولیه و گذشت دوره صبر و انتظار، پزشک ممکن است در موارد زیر، درمان با آنتی بیوتیک را توصیه کند:
-
کودکان ۶ ماهه و بزرگتر که حداقل برای ۴۸ ساعت، دچار درد گوش متوسط یا شدید در یک یا هر دو گوش بوده و دمای بدن آنها ۳۹ درجه سانتی گراد یا بالاتر است.
-
کودکان ۶ تا ۲۳ ماه که کمتر از ۴۸ ساعت، درد خفیفی در یک یا هر دو گوش خود داشته و دمای بدن آنها کمتر از ۳۹ درجه سانتی‌گراد است.
-
کودکان ۲۴ ماهه و بزرگتر که کمتر از ۴۸ ساعت، درد خفیفی در یک یا هر دو گوش خود داشته و دمای بدن آنها کمتر از ۳۹ درجه سانتی‌گراد است.
-
اگر کودکان کمتر از ۶ ماه، مبتلا به عفونت گوش میانی شوند، احتمالا پزشک بدون اتلاف وقت، درمان با آنتی بیوتیک را شروع خواهد کرد.
حتی پس از بهبود علائم، تمام آنتی بیوتیک‌ها را مصرف کنید. در غیر این صورت، این امر می تواند منجر به برگشت عفونت و مقاومت باکتری نسبت به آنتی بیوتیک شود.
4. لوله گوش
اگر کودک شما دچار عفونت مکرر گوش میانی یا عفونت همراه با برون ریزی شده، پزشک ممکن است تخلیه مایع از گوش میانی را پیشنهاد دهد. عفونت گوش میانی می‌تواند سه بار در ۶ ماه یا ۴ بار در یک سال عود کند. عفونت گوش میانی همراه با برون ریزی می‌تواند پس از پاکسازی عفونت نیز همچنان در گوش باقی بماند.
طی یک عمل جراحی سرپایی به نام میرینگوتومی، جراح یک سوراخ کوچک در پرده گوش ایجاد می‌کند تا بتواند مایعات را از گوش میانی بیرون بکشد. یک لوله کوچک (لوله تهویه یا لوله تیمپانوستومی) در قسمت سوراخ شده قرار می‌گیرد که به تهویه گوش میانی کمک کرده و از تجمع مایعات بیشتر جلوگیری می‌کند. برخی از این لوله‌ها شش ماه تا یک سال در گوش باقی می‌مانند و سپس خود به خود می‌افتند. اما برخی دیگر از لوله‌ها باید توسط جراح خارج شوند. پرده گوش معمولا پس از افتادن یا خارج کردن لوله، جوش می‌خورد.
درمان عفونت گوش میانی بسیار حاد
درمان درد
-
کودکان شش ماه یا بزرگتر که مبتلا به ترشح بلغم در گوش یا علائم و نشانه‌های شدید هستند (گوش درد متوسط یا شدید، گوش درد به مدت حداقل ۴۸ ساعت، دمای بدن ۳۹ درجه سانتی‌گراد یا بالاتر): درمان با آنتی بیوتیک به مدت ۱۰ روز.
-
کودکان شش تا ۲۳ ماه که مبتلا به عفونت حاد گوش میانی در هر دو گوش بوده، بدون علائم و نشانه‌های شدید: درمان با آنتی بیوتیک به مدت ۱۰ روز.
-
کودکان شش تا ۲۳ ماه که مبتلا به عفونت حاد گوش میانی در یکی از گوش‌ها بوده، بدون علائم و نشانه‌های شدید: روش صبر و انتظار یا درمان با آنتی بیوتیک به مدت ۱۰ روز.
-
کودکان دو سال یا بزرگتر بدون علائم و نشانه‌های شدید: روش صبر و انتظار یا درمان با آنتی بیوتیک برای ۵ تا ۷ روز.
علائم مزمن (۴۸ تا ۷۲ ساعت)
-
معاینه دوباره گوش برای بررسی علائم عفونت گوش میانی
-
اگر عفونت گوش میانی وجود داشته باشد، درمان با آنتی بیوتیک را شروع کرده یا تغییر دهید
-
اگر با وجود درمان با آنتی بیوتیک، علائم از بین نرفتند، آمپول سفتریاکسون، داروی کلیندامایسین یا تیمپانوسنتز (تخلیه گوش) را در نظر بگیرید.