تشخیص و درمان آنافیلاکسی

بعضی از افراد که به آلرژی‌های شدید مبتلا هستند، وقتی درمعرض چیزی قرار می‌گیرند که نسبت به آن آلرژی دارند، دچار واکنشی به ‌نام آنافیلاکسی می‌شوند که در نتیجه‌ی آن، سیستم ایمنی موادی شیمیایی در بدن آزاد می‌کند که این شرایط می‌تواند به شوک آنافیلاکسی (شوک آلرژی) منجر شود. در این حالت، ناگهان فرد دچار افت فشار خون می‌شود و مسیرهای تنفس طبیعی باریک و گاهی حتی مسدود می‌شود. این شرایط بسیار خطرناک است و اگر فورا درمان نشود، عوارضی جدی و حتی مرگ را به‌دنبال خواهد داشت. در این مقاله، علائم، ریسک فاکتورها، خطرات احتمالی و اقدامات لازم در زمان بروز شوک آنافیلاکسی را توضیح می‌دهیم.

علائم شوک آنافیلاکسی پیش از شروع آن ایجاد می‌شوند و هرگز نباید این علائم را نادیده بگیرید. این علائم عبارت‌اند از:

• واکنش‌های پوستی مانند کهیر، قرمز شدن پوست یا رنگ‌پریدگی؛
• احساس گرمای زیاد به‌طور ناگهانی؛
• داشتن احساس وجود توده‌ای در گلو یا مشکل در بلع؛
• حالت تهوع، استفراغ یا اسهال؛
• درد شکمی؛
• نبض ضعیف و تند؛
• آبریزش بینی و عطسه؛
• تورم زبان یا لب‌ها؛
• خس خس سینه یا مشکل در تنفس؛
• داشتن احساس وجود مشکلی در بدن؛
• مورمور شدن دست‌ها و پاها، دهان یا پوست سر.

معیارهای بالینی تشخیص آنافیلاکسی

هر زمان که هر یک از ۳ دسته معیارهای زیر وجود داشته باشد، تشخیص آنافیلاکسی بسیار محتمل است:

۱- شروع ناگهانی یک ناخوشی (ظرف چند دقیقه تا چند ساعت) با درگیری پوست، بافت مخاطی یا هر دو (مانند کهیر جنرالیزه، خارش یا گر گرفتگی، تورم لب‌ها، زبان یا زبان کوچک) و حداقل یکی از موارد زیر:

• نارسایی تنفسی (مانند دیسپنه، خس خس – برونکواسپاسم، استریدور، کاهش حداکثر جریان هوای بازدمی، هیپوکسمی)
• کاهش فشار خون یا علائم اختلال عملکرد ارگان‌های انتهایی (مانند هیپوتونی (کلاپس)، سنکوپ، بی‌اختیاری ادراری)

۲- حداقل دو مورد از موارد زیر که پس از مواجهه بیمار با آلرژن احتمالی به سرعت (چند دقیقه تا چند ساعت) اتفاق می افتد:

• درگیری پوست، بافت مخاطی یا هر دو (مانند کهیر جنرالیزه، خارش یا گُرگرفتگی، تورم لب‌ها، زبان و زبان کوچک)
• نارسایی تنفسی (مانند دیسپنه، خس خس – برونکواسپاسم، استریدور، کاهش حداکثر جریان هوای بازدمی، هیپوکسمی)
• کاهش فشار خون یا علائم همراه (مانند هیپوتونی/کلاپس، سنکوپ، بی‌اختیاری ادراری)
• علائم پایدار گوارشی (مانند کرامپ‌های شکمی، استفراغ)

۳- کاهش فشار خون که پس از مواجهه بیمار با آلرژن شناخته شده به سرعت (چند دقیقه تا چند ساعت) اتفاق می افتد:

• شیرخواران و کودکان: فشار خون سیستمیک پائین (بر اساس سن)* یا بیش از ۳۰ درصد کاهش فشار خون سیستولیک
• بزرگسالان: فشار خون سیستولیک کمتر از ۹۰ میلی متر جیوه یا بیش از ۳۰ درصد کاهش فشار خون سیستولیک

تعریف فشار خون کاهش یافته در کودکان:

– کمتر از ۷۰ میلی متر جیوه در کودکان یک ماه تاه یکسال

– کمتر از ۷۰ میلی متر جیوه + (۲ برابر سن) در کودکان ۱ تا ۱۰ سال

– کمتر از ۹۰ میلی متر جیوه در کودکان ۱۱ تا ۱۷ سال

درمان و کنترل شوک آنافیلاکسی

بهترین راه های کنترل شوک آنافیلاکسی عبارت است از:

– دوری از آلرژن هایی که باعث تحریک واکنش های آلرژیک می شوند.

مواد غذایی، لاتکس، برخی داروها و نیش حشرات از جمله محرک هایی هستند که می توانند با واکنش های آنافیلاکسی همراه باشند.

– آمادگی برای انجام هر گونه اقدام اورژانسی.

شناسایی علائم و نشانه های شوک آنافیلاکسی از اهمیت بالایی برخوردار است. در صورت تماس ناگهانی با محرک ها، باید سریعا به مراکز درمانی مراجعه شود.

افرادی که بیشتر در معرض شوک آنافیلاکسی قرار دارند، باید تزریق اپی نفرین را همراه خود داشته باشند. این تزریق شامل دوز واحدی از داروهایی است که در هنگام بروز شوک به ران باید تزریق شود. توجه داشته باشید که حتما در خصوص نحوه انجام این تزریق باید با پزشک مشورت داشته باشید. افراد نزدیک شما نیز باید با نحوه این تزریق آشنایی داشته باشند.

عزیزان می‌توانند از طریق اپلیکیشن تله ویزیت - TeleVisit، به ارتباط مستقیم با متخصصین بپردازند و بصورت مجازی سوالات خود را از پزشک متخصص بپرسند و راهکارهای درمانی را از پزشک مورد نظر خود دریافت نمایند.