انواع مختلف بیماری های معده یا گاستروپاتی

گاستروپاتی اصطلاحی پزشکی برای تبیین بیماری‌های معده به ویژه آن دسته از بیماری‌ها است که به جدار مخاطی معده آسیب می‌رسانند. انواع مختلفی از گاستروپاتی وجود دارد که برخی از آنها بی‌ضرر بوده و موارد دیگر بیماری‌هایی جدی محسوب می‌شوند. اگر کسی دچار مشکلات ادامه‌دار معده باشد، بهترین رویکرد مراجعه به پزشک خواهد بود. پزشک می‌تواند در تعیین علت زمینه‌ای کمک کند به شکلی که بتوان برای بیماری درمان مناسب را آغاز کرد.

علایم گاستروپاتی کدامند؟

بسته به علت، گاستروپاتی می‌تواند طیفی از علایم شامل موارد زیر ایجاد کند:

• تهوع

• استفراغ

• اسهال

• کرامپ

• درد شکم

• بی‌اشتهایی

• کاهش وزن

• سوزش سر دل

• احساس پر بودن پس از خوردن غذا

• گاز

• سوءهاضمه

• نفخ

• ریفلاکس اسید

• بالا آوردن غذا

• درد قفسه سینه

انواع مختلف گاستروپاتی کدامند؟

گاستروپاتی به علل محتمل متعددی ایجاد می‌شود. اختلالاتی که گاه به گاستروپاتی منجر می‌شوند شامل موارد زیرند:

گاستریت

گاستریت التهاب جدار معده است. گاستریت اغلب بر اثر عفونت هلیکوباکتر پیلوری ایجاد می‌شود. به هر حال این بیماری همچنین ممکن است بر اثر مصرف زیاد الکل و برخی داروها نیز ایجاد شود. گاستریت ممکن است به سرعت یا به کندی شکل گیرد و در صورت عدم درمان ممکن است باعث ایجاد اولسر معده گردد.

گاستروپارزی

گاستروپارزی نوعی بیماری است که در آن عضلات معده نمی‌توانند غذا را به شکل کامل از دستگاه گوارش عبور دهند. این بدان معنی است که معده بیمار نمی‌تواند خود را به طور کامل تخلیه کند، که این وضعیت می‌تواند به کند شدن فرآیند گوارش یا حتی توقف آن منجر شود. وقتی چنین اتفاقی رخ دهد، شخص ممکن است دچار حالت اشباع بیش از حد و ناخوشی معده گردد، حتی اگر اخیراً چیزی نخورده باشد. گاستروپارزی اغلب با صدمات نورولوژیک ایجاد شده توسط اختلالات مزمن مثل دیابت همراه است.

گاستروانتریت

گاستروانتریت نام دیگری برای مشکلات معده یا آنفولانزای معده است. گاستروانتریت معمولاً بر اثر یک عفونت ویروسی یا عفونت باکتریایی ایجاد می‌شود. این بیماری عموماً توسط غذای آلوده یا تماس با ویروس یا باکتری موجود در شخصی دیگر که دچار این بیماری است ایجاد می‌گردد.

اولسر پپتیک

اولسر پپتیک زخمی است که در جدار مخاطی معده یا در قسمت بالای روده کوچک موسوم به دودنوم شکل می‌گیرد. این زخم‌ها معمولاً توسط عفونت هیلکوباکتر پیلوری (اچ. پیلوری) ایجاد می‌شوند. داروهای غیر نسخه‌ای مثل آسپیرین و ایبوپروفن نیز می‌توانند باعث ایجاد آن باشند.

سرطان معده

سرطان معده رشد خود را در قسمتی از معده آغاز می‌کند. اغلب سرطان‌های معده ادنوکارسینوماها هستند، که شکل‌گیری آنها در داخلی‌ترین لایه جدار معده صورت می‌گیرد.

گاستروپاتی هیپرتنسیو پورتال

گاستروپاتی هیپرتنسیو پورتال (PHG) یک پیامد بالا بودن فشار خون در ورید پورتال است، که خون را به کبد می‌رساند. این باعث اختلال جریان خون به جدار معده شده، آن را در برابر صدمات آسیب‌پذیر می‌کند. گاستروپاتی هیپرتنسیو پورتال گاهی از اوقات به سیروز کبد مرتبط است.

گاستروپاتی چگونه تشخیص داده می‌شود؟

اگر کسی دچار علایم گاستروپاتی باشد، چند تست هست که پزشک می‌تواند برای مشخص کردن علت زمینه‌ای از آنها استفاده کند. این تست‌ها عبارتند از:

• اندوسکوپی

پزشک برای اندوسکپی از یک اندوسکپ استفاده می‌کند، که یک لوله بلند مجهز به دوربین در انتهای خود دارد و برای بررسی قسمت فوقانی سیستم گوارش به کار می‌رود.

• تست اچ. پیلوری

پزشک یک نمونه از تنفس یا مدفوع را برای بررسی در مورد اچ. پیلوری مورد استفاده قرار می‌گیرد.

• سری معده‌ای-روده‌ای فوقانی

این شامل گرفتن اشعه X پس از نوشیدن ماده‌ای به نام باریم است، که ماده‌ای گچ‌وار است که به پزشک در مشاهده دستگاه گوارش معده‌ای روده‌ای کمک می‌کند.

• مطالعه تخلیه گاستریک

یه شخص یک وعده غذای حاوی مقدار کمی ماده رادیواکتیو داده می‌شود. در مرحله بعد از یک اسکنر برای پیگیری سرعت حرکت ماده رادیواکتیو در سیستم گوارش استفاده می‌گردد.

• اولتراسوند (سونوگرافی)

پزشک از یک وسیله گرز مانند بر روی شکم استفاده می‌کند. این دستگاه امواج صوتی ایجاد می‌نماید که یک کامپیوتر آنها را به تصاویری از سیستم گوارش تبدیل می‌کند.

• سونوگرافی اندوسکوپیک

این شامل اتصال یک گرزک سونوگرافی به یک اندوسکپ و انتقال آن به معده از راه دهان است. این رویکرد باعث ایجاد تصویری واضح‌تر از جدار معده می‌شود.

• بیوپسی

اگر دکتر ظن به سرطان داشته باشد، یک نمونه کوچک از بافت معده را در طول اندوسکپی گرفته و آن را در جستجوی سلول‌های سرطانی بررسی می‌کند.

گاستروپاتی چگونه درمان می‌شود؟

درمان گاستروپاتی به علت ایجاد این بیماری بستگی دارد. در اغلب موارد به تغییرات سبک زندگی، دارو، عمل جراحی، یا تلفیقی از این موارد نیاز است.

تغییرات سبک زندگی

تغییر برخی عادات روزمره ممکن است به مدیریت علایم اختلال معده کمک کند.

پزشک ممکن است به بیمار توصیه کند که:

• از برخی داروها مثل آسپیرین یا ایبوپروفن اجتناب نماید

• کمتر غذاهای چرب بخورد

• از غذاهای ادویه‌دار پرهیز کند

• مصرف روزانه نمک خود را کاهش دهد

• مصرف الکل خود را کاهش داده یا متوقف کند

• آب بیشتری بنوشد

• غذاهای پروبیوتیک مثل کیمچی و میسو به برنامه غذایی خود اضافه کند

• از مصرف لبنیات خودداری کند

• مقدار غذای مصرفی در هر وعده را کاهش داده و تعداد موارد غذا خوردن را افزایش دهد

دارو

بسته به علت گاستروپاتی پزشک ممکن است داروهای نسخه‌ای یا غیر نسخه‌ای برای بیمار تجویز کند. برخی داروها برای درمان علت زمینه‌ای گاستروپاتی کار می‌کنند در حالی که مابقی برای مدیریت کردن علایم بیماری کاربرد دارند.

داروهایی که گاه برای درمان گاستروپاتی مورد استفاده قرار می‌گیرند عبارتند از:

• آنتاسیدها

• مهار کننده‌های پمپ پروتون

• آنتی‌بیوتیک‌ها

• داروهای دیابت

• داروهای فشار خون

• شیمی درمانی

• بلوک کننده‌های هیستامین

• عامل‌های سایتوپروتکیتو برای محافظت از جدار معده

• داروهایی برای تحریک عضلات معده

• داروهای ضد تهوع

عمل جراحی

انواع شدیدتر گاستروپاتی مثل سرطان معده نیاز به عمل جراحی دارند. اگر کسی دچار سرطان معده باشد پزشک می‌تواند با عمل جراحی بخشی از بافت سرطانی را در حد امکان از بدن خارج کند. در برخی موارد پزشک ممکن است تمامی معده یا قسمتی از آن را بردارد.

پزشک در عین حال ممکن است اقدامی به نام پایلوپلاستی را تجویز کند که برای گشاد کردن دهانه متصل کننده معده به روده مورد استفاده قرار می‌گیرد. این عمل می‌تواند در مورد گاستروپارزی و زخم معده کمک کند.

خلاصه

گاستروپاتی اصطلاحی با مفهوم گسترده برای بیان بیماری‌های معده است. انواع مختلفی از گاستروپاتی وجود دارد که طیفی از ناخوشی معده تا سرطان را شامل می‌شود. اگر کسی دچار درد یا ناراحتی معده باشد که در طول چند روز برطرف نمی‌شود باید برای تشخیص علت مشکل به پزشک مراجعه کند.